Inox Có Phải Là Thép Không Gỉ?

Trong ngành công nghiệp thép, inox và thép không gỉ là hai nguyên vật liệu có vẻ ngoài rất giống nhau. Vậy inox có phải là thép không gỉ? Chúng có đặc điểm nào giống và khác nhau? Hãy cùng Thép An Khánh phân biệt chúng ngay trong bài viết dưới đây nhé.

1. Giới thiệu về Inox và thép không gỉ

1.1. Inox là gì?

Inox là một loại hợp kim của sắt chứa ít nhất 10,5% crom theo khối lượng. Crom trong hợp kim tạo ra một lớp oxit crom (Cr₂O₃) trên bề mặt, giúp bảo vệ kim loại khỏi sự ăn mòn và rỉ sét. Khi lớp oxit này bị tổn thương hoặc trầy xước, nó có khả năng tự phục hồi nếu có đủ oxy trong môi trường.

Ngoài ra, inox còn có nhiều đặc điểm ưu việt như độ bền kéo cao, độ cứng có thể tăng qua xử lý nhiệt, và dẻo dai, cho phép uốn cong mà không giảm chất lượng. Vì vậy, chúng được ứng dụng rộng rãi với nhiều ngành công nghiệp khác nhau từ chế tạo đến các thiết bị gia dụng. 

Hiện nay, các loại inox phổ biến trên thị trường như Inox Austenitic, Inox Ferritic, Inox Martensitic, Duple. Hầu hết inox austenitic không từ tính, trong khi ferritic và martensitic có tính từ. Inox chịu được nhiệt độ cao và thấp, dẫn điện và nhiệt kém, có bề mặt sáng bóng, dễ làm sạch và chống hóa chất. Khả năng tái chế 100% của inox làm nó thân thiện với môi trường, lý tưởng cho nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống.

1.2. Thép không gỉ là gì? 

Thép không gỉ, cũng là được gọi là inox, đều là một loại một loại hợp kim của sắt chứa ít nhất 10,5% crom theo khối lượng, tạo ra lớp oxit crom trên bề mặt, giúp chống lại sự ăn mòn và rỉ sét. Ngoài crom, thép không gỉ còn có thể chứa các nguyên tố khác như niken, molypden, titan, và niobium để tăng cường tính chất cơ học và khả năng chống ăn mòn của nó. Tương tự với inox, thép không gỉ cũng có những tính chất, đặc điểm bên ngoài và tính ưu việt về độ bền, khả năng chịu nhiệt tốt và tính thẩm mĩ cao.

1.3. Inox có phải là thép không gỉ?

Từ những định nghĩa trên, vậy inox có phải là thép không gỉ? Thực chất, inox và thép không gỉ là cùng một loại vật liệu, do đó về bản chất chúng không có sự khác biệt vật lý, thành phần hay bề ngoài. Dưới đây, Thép An Khánh sẽ chia sẻ một số thông tin về điểm tương đồng giữa inox và thép không gỉ như sau:

• Chất liệu cơ bản: Thép không gỉ (Inox) là hợp kim chứa chủ yếu sắt (Fe) và ít nhất 10.5% crôm (Cr), tạo lớp màng oxit crom bảo vệ chống gỉ sét. Thêm vào đó, thép không gỉ thường chứa nickel (Ni) để tăng cường khả năng chống ăn mòn và độ dẻo dai, molypden (Mo) để cải thiện khả năng chịu môi trường hóa chất khắc nghiệt, và một số nguyên tố khác như carbon (C), manganese (Mn), silicon (Si), và nitơ (N) để gia tăng tính chất cơ học và hóa học. Ngoài ra, thành phần cụ thể thay đổi tùy loại thép không gỉ, ví dụ như Austenitic, Ferritic, Martensitic, và Duplex.
• Khả năng chống ăn mòn: Cả inox và thép không gỉ đều có khả năng chống ăn mòn tốt nhờ vào lớp oxit crom bảo vệ trên bề mặt. Khi kim loại tiếp xúc với oxy, crom tạo ra lớp oxit mỏng nhưng bền vững, ngăn chặn quá trình oxy hóa và giảm thiểu nguy cơ bị ăn mòn và rỉ sét. Lớp oxit này có khả năng tự phục hồi khi bị tổn thương, giúp duy trì tính chất chống ăn mòn lâu dài của vật liệu. Nhờ tính năng này, cả inox và thép không gỉ được ưa chuộng và sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp và ứng dụng hàng ngày.
• Tính chất vật lý: 

• • Inox và thép không gỉ có các tính chất vật lý giống nhau vì chúng đều là cùng một loại vật liệu. Chúng có khả năng chống ăn mòn vượt trội nhờ vào hàm lượng crôm cao, tạo ra lớp oxit crom bảo vệ bề mặt khỏi gỉ sét. Độ bền cơ học cao của chúng giúp chịu được lực tác động và áp lực lớn mà không bị biến dạng. Ngoài ra, cả hai đều có độ dẻo dai tốt, dễ dàng gia công và tạo hình, làm cho chúng trở nên linh hoạt trong nhiều ứng dụng. Bề mặt sáng bóng và đẹp mắt của inox và thép không gỉ mang lại tính thẩm mỹ cao, phù hợp cho các sản phẩm yêu cầu ngoại hình đẹp. 
  • Hơn nữa, chúng có khả năng chịu nhiệt tốt, không bị biến dạng ở nhiệt độ cao, và kháng lại nhiều loại hóa chất. Đặc biệt, tùy thuộc vào cấu trúc tinh thể, chúng có thể có hoặc không có từ tính. Nhờ những tính chất này, inox và thép không gỉ được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp.

 Xem thêm: Thép và sắt khác nhau chỗ nào?

2. Thành phần và Cấu tạo của Inox và thép không gỉ.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại inox và thép không gỉ khác nhau, với mỗi loại sẽ có tỉ lệ về thành phần hóa học riêng biệt nhằm cải thiện tính chất vật lí của chúng. Dưới đây, Thép An Khánh sẽ cung cấp cho bạn đọc các thành phần cơ bản của inox như sau:

• Crôm: Là thành phần then chốt, chiếm tỷ trọng ít nhất là 10,5% theo khối lượng, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo lớp oxit crom bảo vệ trên bề mặt kim loại. Kim loại crom sẽ tạo ra lớp oxit crom trên bề mặt kim loại, làm ngăn chặn quá trình oxy hóa và giảm thiểu nguy cơ bị ăn mòn và rỉ sét. Từ đó, duy trì tính bền vững của vật liệu inox.  
• Nickel: là một thành phần hợp kim quan trọng trong inox, thường chiếm tỷ lệ từ khoảng 8% đến 12% theo khối lượng. Niken đóng vai trò chủ yếu trong việc cải thiện tính chất vật lí của inox bằng cách tăng tính dẻo dai và độ bóng của bề mặt. Lớp oxit crom-niken trên bề mặt inox không chỉ ngăn chặn oxy hóa và ăn mòn mà còn làm cho vật liệu trở nên bền vững hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt. Ngoài ra, sự hiện diện của niken cũng cải thiện tính chất cơ học của inox, bao gồm độ cứng và độ bền kéo, làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu tính chất cơ học cao như trong công nghiệp chế tạo và xây dựng. Nhờ vào tính chất này, inox được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực với hiệu suất và độ bền cao.
• Molypden: là thành phần đóng vai trò chủ yếu trong việc cải thiện khả năng chống ăn mòn, thường chiếm tỷ lệ từ khoảng 2% đến 3% theo khối lượng. Nhờ sự bổ sung chất Molypden, inox có khả năng chống lại ăn mòn trong môi trường clorua rất tốt, đồng thời cải thiện độ cứng và độ bền kéo của vật liệu. Molybden cũng giúp duy trì ổn định cấu trúc của inox ở nhiệt độ cao và trong các điều kiện khắc nghiệt, làm cho inox trở thành vật liệu lựa chọn phù hợp cho nhiều ứng dụng công nghiệp và xây dựng.
• Titan và Niobi: là các thành phần hợp kim phụ trong inox, thường có tỷ lệ thấp nhưng có vai trò cải thiện tính chất vật lí của vật liệu. Titan giúp ngăn chặn sự hình thành carbide, tăng tính chịu mài mòn và sự ổn định của inox. Niobi cũng cải thiện tính chịu mài mòn và làm giảm sự hình thành carbide, cũng như làm tăng tính bền vững của inox. Mặc dù không là thành phần chính, sự hiện diện của titan và niobi đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất và độ bền của inox trong nhiều ứng dụng công nghiệp và xây dựng.
• Sắt: Là thành phần cơ bản của cả hai loại kim loại, nhưng không được đưa ra như là một thành phần riêng biệt của inox và thép không gỉ do sự hiện diện của các hợp kim khác.

Về cấu trúc vi mô của inox và thép không gỉ như sau:

• Inox: Thường có cấu trúc austenit, bao gồm một pha của các nguyên tố như niken và một số molybdenum. Cấu trúc này làm cho inox có tính chất dẻo dai và không từ tính, thích hợp cho các ứng dụng y tế và thực phẩm.
• Thép không gỉ Ferritic: Cấu trúc ferritic dựa vào cách sắp xếp các nguyên tử trong sắt, trong khi các cấu trúc này có thể không từ tính và có khả năng chống ăn mòn.
• Thép không gỉ Martensitic: Được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu độ bền cao, có thể được làm cứng bằng cách xử lý nhiệt.

Xem thêm: Thép Trắng Là Gì? Xu Hướng Phát Triển Thép Trắng Năm 2024

3. Ứng dụng của Inox và Thép không gỉ

Nhờ có các đặc tính vượt trội về độ vền cao, khả năng chống ăn mòn và vẻ ngoài sáng bóng, inox và thép không gỉ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp. Cụ thể dưới đây Thép An Khánh sẽ liệt kê ra một vài ứng dụng tiêu biểu như:

• Ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống: Những ứng dụng của thép không gỉ như các thiết bị chế biến thực phẩm như máy xay, máy trộn, bồn chứa; hay những hệ thống băng tải thực phẩm,…. Việc ứng dụng thép không gỉ vào những thiết bị này giúp đảm bảo an toàn vệ sinh và duy trì chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình sử dụng.
• Ngành công nghiệp hóa chất: inox và thép không gỉ được sử dụng làm nguyên vật liệu để chế tạo bồn chứa hóa chất, hệ thống ống dẫn, van, bơm, thiết bị trao đổi nhiệt và máy phản ứng. Nhờ ưu điểm về khả năng chống chịu được trong môi trường ăn mòn và nhiệt độ cao, thép không gỉ tạo nên các sản phẩm đảm bảo an toàn và hiệu suất trong quá trình sản xuất và lưu trữ hóa chất. Hơn nữa, khả năng chống gỉ sét và dễ dàng làm sạch là điểm cộng rất lớn của vật liệu này.
• Ngành xây dựng và kiến trúc: Các kết cấu cầu, tòa nhà, lan can, cầu thang, tấm lợp, cửa sổ và khung cửa đều là những ứng dụng được chế tác từ inox và thép không gỉ. Chúng mang lại độ bền cao, khả năng chống ăn mòn và tính thẩm mỹ. Inox và thép không gỉ còn được sử dụng trong các công trình ngoại thất như mặt dựng, bảng hiệu, và hệ thống thoát nước. Vật liệu này đảm bảo độ an toàn và tuổi thọ cho các công trình xây dựng.
• Ngành y tế và dược phẩm: Có thể khẳng định rằng đây là một tỏng những ngành sử dụng inox và thép không gỉ rất nhiều trong các dụng cụ y tế như dao mổ, kim tiêm, bàn mổ, cùng với thiết bị và hệ thống sản xuất dược phẩm. Chúng đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh cao, chống ăn mòn và dễ dàng tiệt trùng. Vật liệu này còn được dùng trong các thiết bị chẩn đoán, bồn chứa, hệ thống ống dẫn và thiết bị chế biến dược phẩm, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong môi trường y tế.

Xem thêm: Thép Không Gỉ 304: Vật Liệu Lý Tưởng Cho Các Dự Án Xây Dựng

4. Cách nhận biết Inox và Thép không gỉ

Tiếp theo, Thép An Khánh sẽ chia sẻ cho bạn các cách có thể nhận biết inox và thép không gỉ bằng các phương pháp sau:

• Kiểm tra nhãn hiệu và chứng nhận: Sản phẩm inox thường có nhãn hiệu như “SS” (Stainless Steel) hoặc “Inox”, kèm theo các chứng nhận về thành phần hợp kim và tiêu chuẩn sản xuất.
• Kiểm tra bề mặt: Inox thường có bề mặt sáng bóng, mịn màng, dễ làm sạch hơn so với các kim loại khác. Thép không gỉ cũng có thể có bề mặt sáng bóng, nhưng có thể có độ mờ và vết bẩn hơn do quá trình sản xuất.
• Màu sắc: Inox thường có màu bạc sáng, trong khi thép không gỉ có thể có màu vàng nhạt hoặc xám hơn.
• Kiểm tra tính từ: Inox austenitic không từ tính, trong khi các loại thép không gỉ ferritic và martensitic có tính từ.
• Thử nam châm: Nam châm sẽ không dính vào inox (austenitic), trong khi có thể dính vào thép không gỉ ferritic hoặc martensitic.
• Kiểm tra khả năng chống ăn mòn: Inox có khả năng chống ăn mòn tốt hơn so với các loại thép không gỉ khác khi tiếp xúc với môi trường ăn mòn như nước biển hay các dung dịch axit.

Trên đây là những chia sẻ từ Thép An Khánh về câu hỏi “Inox có phải là thép không gỉ?“. Có thể khẳng định rằng tuy chúng có tên giống nhau nhưng thực tế là cùng một loại nguyên vật liệu. Mong rằng kiến thức này hữu ích tới Quý bạn đọc. Mọi thắc mắc xin liên hệ qua Hotline: 033 803 7676 – 0243.885.2184 – 0243.885.0915, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp luôn sẵn sàng hỗ trợ.